Η έρευνα και μελέτη του Παγκρατίου και γενικότερα του άοπλου τρόπου μάχης των αρχαίων, καθίσταται δύσκολη εκ φύσεως λόγο της ασυνέχειάς του στον χρόνο. Από το ιστορικό αρχείο ο κάθε ερευνητής μπορεί να έρθει σε κάποια συμπεράσματα πάντα όμως υπό τον κίνδυνο λάθους. Γι'αυτό η όποια εκτίμηση,θα πρέπει να γίνεται με όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικά και λογικά κριτήρια. Η αρχαία πυγμαχία ως άθλημα αλλά και ως μέρος του παγκρατίου αθλήματος έχει γίνει πολλάκις αντικείμενο έρευνας στους κύκλους ιστορικών μελετητών. Σε αυτό το άρθρο θα γίνει αποκλειστικά μια προσπάθεια προσέγγισης της τεχνοτροπίας της αρχαίας πυγμαχίας σε συνάρτηση με τον οπλομαχία. Δεν θα γίνει αναφορά στα χαρακτηριστικά και τις διαφορές της αρχαίας πυγμαχίας σε σύγκριση με την σύγχρονη.
Από τις αναπαραστάσεις παγκρατίου και πυγμαχίας, είτε σε αγαλματίδια είτε σε αγγεία, μπορούμε να βγάλουμε τα εξής συμπεράσματα για την πυγμαχική τεχνοτροπία των αρχαίων πυγμάχων και παγκρατιαστών.
- Χρήση οπλισμάτων (στα Ιαπωνικά το λεγόμενο hikite)
- Χρήση σφυροειδών πυγμών (hammer fists) και χτυπημάτων ανοιχτού χεριού (στο παγκράτιο)
- Συχνότερη χρήση αποκρούσεων έναντι παθητικής άμυνας
Όπως θα δούμε παρακάτω η χρήση αυτών φαίνεται να συνδέεται με την οπλομαχία. Πρώτα όμως θα πρέπει να γίνει μια παρένθεση και να εξηγηθεί τι είναι το λεγόμενο όπλισμα και ποια η χρήση του στην ένοπλη μάχη. Όπλισμα λέγεται όταν το χέρι που θέλει να χτυπήσει έρχεται πίσω από τη θέση μάχης για να "φορτώσει" και προηγείται του χτυπήματος. Το κύριο πλεονέκτημα των οπλισμάτων στην ένοπλη μάχη για τον αρχαίο οπλίτη είναι κυρίως η μεγάλη ισχύς που δίδουν στο χτύπημα. Ο αρχαίος οπλίτης επιζητούσε την ισχύ στο σπαθισμό του ή στην νύξη του. Αυτό οφείλεται στην χρήση θωράκισης και ασπίδας του αντιπάλου. Προκειμένου να πλήξει τον αντίπαλο του ή θα έπρεπε να βρει κάποιο κενό στη θωράκιση του ή θα έπρεπε να την διαπεράσει. Για να γίνει αυτό απαιτείται η μέγιστη ισχύς. Βλέπουμε ότι τα οπλίσματα εκλείπουν τις χρονικές περιόδους που δεν υπάρχει θωράκιση. Για παράδειγμα η σύγχρονη ξιφασκία μονομαχίας στερείται οπλισμάτων διότι την εποχή που αναπτύχθηκε δεν γινόταν χρήση πανοπλίας. Επίσης τα οπλίσματα προσδίδουν ισχύ στην μάχη κοντινής απόστασης κάτι πολύ χρήσιμο για την μάχη μέσα σε φάλαγγα.
ΟΠΛΙΣΜΑΤΑ ΣΕ ΑΟΠΛΗ ΚΑΙ ΕΝΟΠΛΗ ΜΑΧΗ
 |
| ΚΑΤΩ ΟΠΛΙΣΜΑ |
 |
| ΚΑΤΩ ΟΠΛΙΣΜΑ ΜΕ ΔΟΡΥ |
 |
| ΚΑΤΩ ΟΠΛΙΣΜΑ ΜΕ ΞΙΦΟΣ |
 |
| ΑΝΩ ΟΠΛΙΣΜΑ ΜΕ ΞΙΦΟΣ |
 |
ΑΝΩ ΟΠΛΙΣΜΑ ΓΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗ
ΣΦΥΡΟΕΙΔΟΥΣ ΠΥΓΜΗΣ |
 |
| ΑΝΩ ΟΠΛΙΣΜΑ ΜΕ ΔΟΡΥ |
 |
| ΑΝΩ ΟΠΛΙΣΜΑ (ΑΡΙΣΤΕΡΟΣ ΑΘΛΗΤΗΣ) |
 |
| ΑΝΩ ΟΠΛΙΣΜΑ ΜΕ ΞΙΦΟΣ |
 |
| ΑΝΩ ΔΙΑΓΩΝΙΟ ΟΠΛΙΣΜΑ |
 |
| ΑΝΩ ΔΙΑΓΩΝΙΟ ΜΕ ΞΙΦΟΣ |
Στις παραπάνω αναπαραστάσεις είναι εμφανής η χρήση οπλισμάτων τόσο στην άοπλη όσο και στην ένοπλη μάχη. Εν συνεχεία το όπλισμα το ακολουθεί κάποιο χτύπημα. Η χρήση σφυροειδών πυγμών ή των χτυπημάτων "κόψης" ομοιάζουν κινησιολογικά με σπαθισμούς. Αυτός είναι ένας λόγος από τους πολλούς, που βλέπουμε ευρεία χρήση σφυροειδών πυγμών. Επίσης θα μπορούσαμε να πούμε ότι η προτίμηση της απόκρουσης έναντι της παθητικής άμυνας πηγάζει ακριβώς από τους ίδιους λόγους,δηλαδή από την ένοπλη μάχη. Οι αποκρούσεις αγχέμαχου ή κρουστικού όπλου μίας χειρός ομοιάζει καταπληκτικά με τις άοπλες αποκρούσεις. Αυτό διότι ουσιαστικά τα συγκεκριμένα όπλα λειτουργούν σαν προέκταση του χεριού.
Από τα προαναφερθέντα παρατηρείται μια ομοιότητα της αρχαίας πυγμαχίας και της οπλομαχίας. Εν κατακλείδι άποψη του γράφοντος είναι ότι η επιρροή, ασκήθηκε από την ένοπλη μάχη προς την άοπλη, είτε εσκεμμένα είτε ακούσια.
